رژیم مخصوص جراحی چاقی؛ الزامی برای تسریع کاهش وزن
چاقی یک عارضه جدی است و اگر به موقع درمان نشود، زمینه‌ساز بیماری‌های مختلف می‌شود. درمان چاقی با روش‌های مختلف امکان‌پذیر است که رایج‌ترین آن‌ها رژیم غذایی است اما زمانی که میزان اضافه وزن بالا بوده و در اصطلاح چاقی مفرط باشد، رژیم به تنهایی نتیجه بخش نخواهد بود. در این شرایط نیاز به روشی کاربردی‌تر مانند جراحی است. جراحی چاقی هم مانند دیگر جراحی‌ها نیاز به مراقبت‌هایی در دوران نقاهت و بعد از عمل دارد که به بهبودی سریع‌تر بیمار کمک می‌کنند. رعایت رژیم مخصوص جراحی چاقی، یکی از مراقبت‌های بعد از عمل است که روند کاهش وزن و بهبودی را سریع‌تر می‌کند.
هدف از رژیم غذایی بعد از چاقی
درمان چاقی روش‌های مختلفی دارد که یکی از آن‌ها جراحی است. جراحی یکی از بهترین روش‌های درمان عارضه چاقی است و مناسب افرادی است که به چاقی مفرط مبتلا هستند. مبتلایان به این نوع چاقی در معرض انوع بیماری‌ها هستند و حتی اگر به بیماری خاصی مبتلا نشده باشند، هم خطر ابتلا همواره برای آن‌ها وجود دارد. جراحی چاقی روش‌های مختلفی دارد که دو روش بای‌پس و اسلیو، اصلی‌ترین آن‌ها هستند. در جراحی اسلیو بخشی از معده بیمار بسته به میزان چاقی طی عمل جراحی از بدن خارج می‌شود و مقدار باقیمانده حدود 20-30 % حجم اولیه معده است. در بای‌پس هم این اتفاق برای معده رخ می‌دهد اما علاوه بر کاهش حجم معده، مسیر جذب غذا نیز کوتاه‌تر می‌شود تا کاهش وزن سرعت بیشتری پیدا کند.
در هر دو روش اسلیو و بای‌پس، بیماران در 6 ماه اول 50 % و بعد از آن ظرف یک تا دو سال تمام وزن اضافه خود را از دست می‌دهند. البته سرعت و میزان کاهش وزن بعد از این عمل به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که یکی از آن‌ها رعایت دقیق رژیم مخصوص جراحی چاقی است. البته تنها هدف رژیم بعد جراحی، تسریع کاهش وزن نیست و با رعایت رژیمی سالم عوارض عمل هم کاهش پیدا کرده و معده سریع‌تر بهبود پیدا می‌کند. رژیم برا بازگشت راحت‌تر بیمار به تغذیه عادی هم بسیار کاربردی است.
رژیم مخصوص جراحی چاقی چند مرحله دارد؟
یکی از موانع لاغری و کاهش وزن به خصوص برای افرادی که اضافه وزن زیادی دارند، ناتوانی بیماران در رعایت رژیم و تغذیه سالم است. بسیاری از بیماران رژیم غذایی را آغاز می‌کنند اما در ادامه دادن آن دچار مشکل می‌شوند. در چنین شرایطی و برای این دسته از بیماران جراحی چاقی، روشی مناسب برای لاغری و کاهش وزن است. جراحی با کاهش حجم معده، به کاهش حجم غذای مصرفی کمک می‌کند و رعایت سبک تغذیه سالم را نیز برای بیماران ساده‌تر می‌کند.
رعایت رژیم غذایی بعد از جراحی چاقی در روزهای اول بعد از عمل بیشتر به منظور زمان دادن به معده و عادت کردن به شرایط جدید بعد از عمل و بعد از آن برای تسریع کاهش وزن الزامی است. رژیم مخصوص جراحی چاقی در روزهای اول بسیار سبک و محدود است و به مرور زمان و با بهبود معده، حجم، نوع و تعداد غذای قابل مصرف بیشتر می‌شود. رژیم جراحی بعد از جراحی چاقی معمولا به سه مرحله تقسیم می‌شود که عبارتند از:
- رژیم مرحله اول بعد از عمل یا رژیم مایعات
- رژیم مورد دوم یا رژیم پوره خواری
- رژیم نهایی یا رژیم سفره
رژیم مایعات
مصرف مواد غذایی بعد از جراحی چاقی با مایعات آغاز می‌شود. در هفته اول بعد از عمل و معمولا تا 10 روز پس از جراحی، بیمار تنها مجاز به مصرف مایعات است. نوشیدن مایعات شاید در ظاهر سخت باشد اما در بهبود سریع‌تر معده و کاهش وزن بیشتر تاثیر زیادی دارد. 24 ساعت بعد از عمل بیمار تنها مجاز به مصرف آب یا چای کمرنگ است و بعد از آن مایعات زیر را می‌توان به رژیم غذایی اضافه کرد:
- شیر رقیق شده
- آب گوشت رقیق شده و از صافی رد شده
- آب سبزیجات رقیق و از صافی رد شده
- آبمیوه‌های طبیعی رقیق شده با آب، بدون پوره
- دوغ رقیق شده با آب
- چای کمرنگ
در هفته اول همه چیز باید طبیعی و سالم مصرف شود. چربی زیاد در تهیه آب گوشت و قند و کافئین در این هفته ممنوع است. همچنین تمام نوشیدنی‌های گازدار به دلیل عوارضی که برای معده دارند هم در دوران مایعات ممنوع هستند.
رژیم پوره خواری
بعد از اتمام هفته اول بیمار باید برای اولین معاینه بعد از عمل به پزشک مراجعه کند. در صورتی که پزشک از روند کاهش وزن بیمار رضایت داشته باشد، مرحله بعدی رژیم مخصوص جراحی چاقی یا رژیم پوره خواری آغاز می‌شود. در این مرحله بیمار می‌تواند غذاهای نرم یا مایعات غلیظ‌تر را به برنامه غذایی خود اضافه کند. دوران پوره خواری معمولا 2 هفته زمان می‌برد که در هفته اول باید غذاهای خیلی رقیق مانند پوره سبزیجات، پوره میوه‌های پخته و فرنی و در هفته دوم غذاهای خیلی نرم استفاده کرد. از نمونه غذاهای دوران پوره خواری می‌توان موارد زیر را مثال زد:
- فرنی
- پودینگ بدون قند
- ماست بدون چربی
- سوپ میکس شده
- پوره سیب کمپوتی
- میوه‌های نرم مانند موز، توت فرنگی، هندوانه
- مرغ پخته و له شده و…
در این دوره بهتر است به سراغ غذاهایی مانند سیب زمینی آب‌پز یا تخم‌مرغ آب‌پز نرفت. همچنین مصرف کافئین و قند و شکر در این دوره هم ممنوع است.
رژیم سفره
در آخرین مرحله بیمار وارد رژیم سفره یا رژیم عادی دیگر اعضای خانواده می‌شود. البته بیمارانی که جراحی انجام داده‌اند بهتر است از غذاهای سبک‌تر استفاده کنند. مصرف چربی، ادویه‌ها به خصوص نمک و فلفل باید در ماه‌های اول حداقلی باشد. همچنین تا حد امکان از مصرف کافئین و غذاهای دیرهضم خودداری کرد.
مصرف نشاسته و مواد غذایی حاوی کربوهیدرات بالا نیز بهتر است در ماه‌های اول با احتیاط انجام شود. در رژیم سفره همواره این احتمال وجود دارد که معده با غذای مصرفی سازگار نباشد، حتی اگر غذای مصرفی قبل از عمل محبوب‌ترین غذای شما بوده باشد. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند که در رژیم سفره هر غذایی را به اندازه یک قاشق چای‌خوری امتحان کرد و در صورتی که معده رفلاکسی نداشت تا زمان سیر شدن و در حجم کافی به مصرف آن ادامه داد.
رژیم مخصوص جراحی چاقی؛ مهم‌ترین مراقبت بعد از عمل جراحی
یکی از مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از جراحی و عمل معده با هدف لاغری، رعایت رژیم مخصوص جراحی چاقی است. این رژیم به بهبودی سریع‌تر معده و التیام زخم و تغییرات آن کمک می‌کند و فرد را برای سبک تغذیه سالم و جدید آماده می‌کنند. رعایت رژیم یکی از مهم‌ترین موضوعات بعد از جراحی است و تاثیر زیادی در کاهش عوارض بعد از عمل دارد.
